حتما برای شما هم پیش آمده است که در هنگام خرید چراغ و یا لامپ برای منزل و یا محیط کار خود به واحدهای چون لوکس و لومن برخورد کنید. شاید فکر کنید این واحدها چندان مهم نیستند و هر چقدر یک لامپ با توان بالاتر خریداری کنید، قطعاً منبع پرنورتری در اختیار خواهید داشت؛ در حالی که آشنایی با این واحدهای سنجش روشنایی به شما کمک می‌کند تا بتوانید انتخاب درست‌تری داشته باشید.
مفهوم لوکس و لومن شباهت زیادی به هم دارند؛ به همین علت ممکن است که افراد بسیاری آنها را اشتباه بگیرند اما در این مقاله از پرتو نور توس تصمیم داریم تا در مورد لوکس چیست، مقدار، شیوه اندازهگیری و تفاوت آن با لومن توضیحات روان و ساده‌ای را برایتان ارائه دهیم.
لوکس چیست؟
پیش از آنکه در مورد اینکه لوکس چیست صحبت کنیم، می‌خواهیم تعریفی از لومن داشته باشیم؛ لومن واحد اندازهگیری مقدار نوری است که از یک منبع نور مثل لامپ خارج می‌شود؛ در حالی که لوکس همان مقدار نور ساطع شده از لامپ را که بر روی یک سطح پخش می‌شود اندازهگیری می‌کند؛ بنابراین لوکس می‌تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی مثل نوع منبع نور و میزان فاصله با سطح تغییر کند.
اگر می‌خواهید درباره لومن اطلاعات بیشتری داشته باشید و درباره نحوه محاسبه لومن یک لامپ بخوانید توصیه می‌کنیم مقاله لومن چیست؟ را مطالعه کنید.
لوکس از طریق فرمول زیر اندازهگیری می‌شود:
1 lx = 1 ln / 1 m²
یک لوکس از میزان یک لومن نور روشنایی که روی یک سطح یک متر مربعی تابیده می‌شود به دست می‌آید. مثلاً اگر میزان ۱۰۰۰ لومن روشنایی بر یک متر مربع تابیده شود، میزان منبع نور بر سطح ۱۰۰۰ است. حال اگر همین شدت روشنایی برابر با ۱۰۰۰ لومن بر یک سطح ۱۰۰ متر مربعی تابیده شود، شدت روشنایی آن محیط ۱۰ لوکس خواهد بود.
چه عواملی روی مقدار لوکس تاثیرگذار هستند؟
وقتی قصد نورپردازی منزل یا محیط کار خود را دارید، عاملی مثل لوکس می‌تواند باعث شود تا بهترین بازدهی را از چراغ‌هایی که تهیه می‌کنید داشته باشید. اطلاعاتی در مورد لومن روی هر محصول روشنایی درج شده است اما اطلاعاتی مثل لوکس متغیر بوده و بسته به استفاده شما از منبع نور کم یا زیاد می‌شود.
باید بدانید که مقدار لوکس یک منبع نوری مثل لومن ثابت نبوده و تحت تاثیر عوامل مختلف زیر می‌تواند تغییر کند:
منبع نور
یکی از مهمترین فاکتورهایی که روی میزان لوکس یک منبع نور تاثیر دارد نوع منبع نور و واحد اندازهگیری لومن در آن منبع نور است. صرف نظر از فاکتورهای دیگر که می‌تواند روی مقدار نور تابانده شده روی یک سطح تاثیرگذار باشد، میزان لومن اثر مستقیمی روی میزان لوکس دارد. پس اگر برای محیط کار یا منزل خود نیازمند این هستید که روشنایی که به سطح مورد نظر تابیده می‌شود زیاد باشد، باید به سراغ چراغ‌ها و پرتوهای نوری بروید که میزان لومن آنها بالا است.
فاصله سطح از منبع نور
حتما شما هم فاصله سطح از منبع نور را در چراغ‌های مطالعه مشاهده کردید، هرچقدر چراغ مطالعه به سطح مورد نظر نزدیک‌تر می‌شود، مقدار روشنایی آن سطح افزایش پیدا می‌کند. بنابراین با افزایش منبع نور پرتاب‌های نوری که بر سطح تابیده می‌شود، شدت بیشتری پیدا کرده و لوکس نوری افزایش پیدا می‌کند. برعکس این مطلب صادق است یعنی با دور شدن منبع نور، شدت تابش پرتوهای نوری و به دنبال آن میزان لوکس کاهش پیدا می‌کند.
زاویه تابش نور
فرض کنید یک چراغ قوه در دست گرفته‌اید، میزان روشنایی بیشتری از آن دریافت خواهید کرد در حالی که وقتی چراغ قوه را با زاویه بیشتری بتابانید، میزان روشنایی کاهش پیدا می‌کند. این یک مثال ساده در مورد زاویه تابش نور و ارتباط آن با لوکس است بنابراین برای نصب چراغ‌ها در منزل و محیط کار به زاویه تابش آنها توجه کنید چون هر چقدر زاویه تابش بیشتر باشد، میزان لوکس منبع نوری کاهش پیدا می‌کند.
انعکاس نور محیط اطراف
مسئله بازتابش و انعکاس نور محیط اطراف می‌تواند روی میزان لوکس یک منبع نور تاثیرگذار باشد. فرض کنید یک منبع نور با میزان لومن بالا از فاصله مشخصی به یک سطحی تابانده شود که در اطراف آن سطح اشیا و وسایلی باشد که انعکاس نور زیادی دارد، این بازتاب نور موجب می‌شود تا بخش عظیمی از پرتوهای نوری که به سطح می‌رسد، قبل از رسیدن به سطح با برخورد با اجسام بازتابنده منعکس گردد. بنابراین اگر در محیط اجسامی وجود دارد که پرتوهای نوری که از منبع نور تابیده می‌شود را منعکس می‌کند، باید انتظار میزان لوکس کمتری داشته باشید.
هوای محیط
یکی از موارد مهم و جالبی که می‌تواند روی میزان لوکس در یک محیط تاثیرگذار باشد، هوای محیط است. اینکه هوای محیط شفاف باشد یا در آن گرد و غبار و رطوبت و بخار وجود داشته باشد از عوامل تاثیرگذار روی میزان لوکس است. مثلاً فرض کنید راه عبور پرتوهای نوری به وسیله گرد و غبار یا مه گرفته شده است، طبعاً نوری که به سطح تابیده می‌شود از شدت و میزان آن کاسته می‌شود و مقدار لوکس کمتری دارد این نکته را در چراغ‌های خودرو زمانی که هوا مه آلوده است دیده‌اید که نور چراغ به سطح مورد نظر با شدت کمتری تابیده می‌شود.
لوکس میزان روشنایی است که به سطح تابیده می‌شود و تحت تاثیر عوامل مختلفی مثل میزان لومن، منبع نور، زاویه تابش، فاصله سطح از منبع نور، شرایط محیطی مثل وجود آلودگی مه گرد و غبار و رطوبت یا شفافیت می‌تواند متغیر باشد. تفاوت لوکس با لومن این است که لومن ثابت بوده و میزان تابش پرتوهای نور از یک منبع نور خارجی است.
اهمیت دادن به این دو فاکتور در هنگام خرید وسایل روشنایی به شما کمک می‌کند تا ایده‌آل‌ترین و مناسب‌ترین نورپردازی را در محیط ایجاد کنید. پس حتماً در هنگام خرید به عدد لومن ذکر شده روی بسته‌بندی محصولات توجه کنید و سایر مسائل مربوط به افزایش میزان لوکس در محیط را مد نظر قرار دهید. برای خرید انواع محصولات نورپردازی از جمله لامپ‌ها و پروژکتورها می‌توانید خیلی راحت به صورت اینترنتی از طریق سایت پرتو نور توس اقدام کنید از جمله مهمترین ویژگی‌های مجموعه ما ضمانت تعویضی، پاسخگویی قوی، محصولات با کیفیت قابل رقابت با محصولات مشابه خارجی و قیمت مناسب است.