نور محیط یکی از شاخص های مهم زندگی ماست به طوریکه روی انگیزه، راندمان، کیفیت و کارایی ما تاثیر مستقیم می‌گذارد. چنانچه اندازه و کنترل نور از دست ما خارج شود قطعا پیامد های روانی برای ما در دراز مدت بر جای خواهد گذاشت پس بهتر است برای نور پیرامون خود، چه در محل خانه و چه در محیط کار ارزش قایل شویم و از یک روشنایی استاندارد بهره بگیریم.
آشنایی با مفاهیم روشنایی و به ویژه آن دسته از پارامترهایی که روی برچسب ابزارهای روشنایی ثبت می شوند تا شما به عنوان خریدار با اطلاعات جامع تری تصمیم به تهیه منابع نوری خود کنید، یک اصل مهم و ارزشمند است. این اصل اساسی به شما کمک می کند تا کیفیت روشنایی پیرامون خود را با یک انتخاب درست ارتقا دهید.
ما اینجاییم تا در مورد مفاهیم استاندارد و حیاتی در صنعت روشنایی سخن بگوییم. در این مقاله سعی داریم شما را با یک واحد سنجش روشنایی مهم و کاربردی در صنایع روشنایی به نام لوکس آشنا کنیم.
لوکس (LUX) چیست؟
لوکس (LUX) که با حرف اختصاری lx نشان داده می‌شود، واحد استاندارد جهانی شدت روشنایی است. لوکس به عنوان میزان درخشش یا شدت روشنایی نوری که با چشم دیده می شود (نور مرئی) بر واحد سطح تعریف می‌شود. یک لوکس برابر یک لومن نور تابیده شده از فاصله‌ی یک متری به یک سطح با مساحت یک متر مربع است یعنی به طور ساده‌تر E=Φ/A که در آن Φ لومن یا شار نوری و A اندازه سطح دریافت کننده نور است. illuminance یا شدت روشنايي را با E نمایش می‌دهند. لومن نیز از حاصل‌ضرب مساحت (متر مربع) در شدت روشنایی (لوکس) به دست می‌آید.
به طور مثال، اگر 3۰۰۰ لومن بر روی ۱۰ متر مربع تابانده شود شدت روشنایی برابر 3۰۰ لوکس است.
تفاوت لوکس و لومن
سوال هایی هستند که همیشه پیرامون ماهیت نورپردازی محیط اطرافمان به وجود می‌آیند و ما باید برای آنها پاسخی پیدا کنیم. اینکه برای روشنایی این سالن به چه تعداد لامپ و چراغ نیاز داریم. میزان روشنایی لامپ ها باید چه اندازه باشد؟ چگونه اندازه‌گیری کنیم و بسنجیم؟ اینجاست که مفاهیمی چون لوکس و لومن معنا پیدا می‌کنند.
واحد لومن نشان دهنده حجم روشنایی در یک محیط است به عبارتی مقدار نور یک منبع نور را با واحد لومن می‌سنجند. یکی از تفاوت‌های عمده لوکس و لومن در این است که برای یک منبع نور، لومن یا میزان شارژ نوری ثابت است اما لوکس نور دریافتی بسته به فاصله منبع نوری تا سطح مورد نظر و شرایط محیط متفاوت است. شرایط محیط می‌تواند مه گرفتگی، آلودگی هوا و ذرات ریز معلق در هوا باشد.
لوکس از آن جهت مورد اهمیت است که نور را در واحد سطح تعریف و اندازه‌گیری می‌کند چرا که نور تا به جایی تابیده نشود قابل تشخیص و توسط چشم انسان قابل رویت نیست. چنانچه قصد دارید بیشتر با مفهوم لومن و تفاوت‌های آن با لوکس و سایر واحد های اندازه‌گیری نور آشنا شوید به مقاله لومن چیست؟ مراجعه کنید.